een weekje cappadocië

 Terug van een weekje Cappadocië  met first voyage. Zelden zo tevreden geweest met een aanbieding die ik in normale omstandigheden afzetterij zou noemen, maar die ik hier in dit geval dubbelzinning bestempel. Een aanbieding in Le Soir: een begeleide reis naar Cappadocië voor 129€, plus ter plaatse nog eens 129 euro voor de bezoeken en ontbijt. Eigenlijk, als puntje bij paaltje komt lig je aan 500€. Plus de drank. Alkoholische dranken zijn zwaar getaxeerd. Voor een budgetreis is thee of koffie aangewezen. Maar dan blijft het nog interessant.

Die 129€ geldt maar voor een bepaalde week; en dan krijgt waarschijnlijk  iedere gegadigde als antwoord krijgt dat die week al volgeboekt is. Komt daar dus nog  bij  een forfait (ter plaatse te betalen) voor de busreis en hotel met ontbijt.  Plus drie commerciële bezoeken (tapijten, leren kleren en juwelen).Men stelt het voor alsof vol pension en een paar uitstappen facultatief zijn, maar in feite is de druk groot om ook dat forfait te nemen. Maar het blijft de moeite.  Er is ook een aanbod voor een hete luchtballonvaart boven Cappadocië (150€) maar daarvoor wordt geen druk gezet.

De titel is in feite ook fake: “in de sporen van de apostelen”. De apostel Paulus heeft wel een aantal jaar in Klein Azië rondgetoerd, maar in Cappadocië is hij niet geweest. Hij is bij de Galaten geweest, maar dat is niet direct in Cappadocië. Slechts twee keer wordt Cappadocië in de Bijbel genoemd, en dan nog enkel in het kader van een hele opsomming. Joden uit Cappadocië waren op het pinksterfeest in Jeruzalem aanwezig (Hand. 2: 9) en in Petrus 1: 1 richt de apostel zich in zijn rondzendbrief aan de christenen, “die als vreemdelingen in Pontus, Galatië, Cappadocië, Asia en Bithynië wonen”. Maar als ze niet in Cappadocië gepasseerd zijn, dan staan die apostelen toch wel op de fresco’s in de grotkerken van Göreme.

Cappadocië is geklasseerd als Werelderfgoed Unesco. Een ongelofelijk  landschap ontstaan na een enorme uitbarsting van drie vulkanen zo'n 40 miljoen jaar geleden. Gedurende vele duizenden jaren werd een laag van 200 meter vulkanische as afgezet. De typische tufsteenkegels – in het frans spreekt men van cheminée de fée, maar anderen zien er fallussymbolen in – zijn te vergelijken met onze kemmelberg. Als de Kemmel berg er nog ligt dan komt dat door een ijzerhoudende laag die erosie tegenhield. Zo ook met die piemelstructuren van Cappadocië  waar  stukken hardere lava verhinderden dat wind en water invloed kregen op het onderliggende tufsteen.

Al in de prehistorie werden in die tufsteenkegels woningen uitgehakt. Die tufsteen is zo broos dat op een paar honderd jaar sommige voorgevels – als ik mij zo mag uitdrukken – totaal wegspoelden. Dit is onder andere het geval met een van de kerkjes in Göreme. Met de opkomst van het massatoerisme was de druk ook groot om steeds meer grotere ruimtes uit te graven voor hotels en restaurants, met versnelde aftakeling tot gevolg. Daardoor moest de Turkse regering in 1950 een deel van deze holwoningen doen ontruimen.  

In vele rotswanden zijn duiventillen uitgegraven. Die duiventillen zouden enkel gebruikt zijn om duivemest  te winnen.  Die mest is vandaag minder gegeerd waardoor die duiventillen ook verwaarloosd worden. Ik veronderstel dat de ‘locals’ een mals duifje niet versmaden, maar ik veronderstel dat die wilde duiven niet in het commerciëel circuit terecht komen gezien de eisen van traceerbaarheid.

Ik ben natuurlijk even achter dat prachtig dekor gaan kijken. In Urgup waar wij logeerden is een Griekse wijk. We bezochten ook het historische Griekse dorp Mustafapaşa, op slechts 5 km van het centrum van Ürgüp. Maar geen grieken meer te zien door de ‘Klein-Aziatische volksverhuizing’ van 1923. Na de Turkse Onafhankelijkheidsoorlog (1920-1922) werd bij de Vrede van Lausanne (1923) besloten tot een bevolkingsuitwisseling tussen beide landen. Alle islamitische bewoners van Griekenlandwerden naar Turkije overgebracht. In ruil daarvoor moesten alle Grieks-orthodoxe bewoners van Turkije naar Griekenland vertrekken. Vele families werden zonder enige vorm van compensatie gedwongen huis en haard achter te laten. Nu probeert Turkije een nostalgietoerisme te ontwikkelen en Grieken aan te trekken die het dorp van hun voorouders komen bezoeken.

een avond met derwisjen in Urgup

Op de kaft van de Michelin Turkije staat een dansende derwisj. Wij bezochten hun klooster– nu het Mevlana Museum – in Konya. En we kregen een avond met dansende derwisjen en hun meeslepende, extatische muziek. Geen toeristische bling bling, maar autentieke (leke)broeders. De mystiek zit in de lift, ook bij ons. Je zou hen zelfs als marxist  de absolutie geven zonder biecht als je dit gedicht leest van hun stichter Roemi: dit is verdorie pure dialectiek!

“God laat je van het ene gevoel

naar het andere laveren

en onderwijst door middel van tegenstellingen.

Vandaar dat je twee vleugels hebt

om mee te vliegen

in plaats van één”.

De grondleggers van hetsoefisme droegen simpele wollen kledij, waarmee zij hun gelofte van armoede bevestigden. Het soefisme ziet de mens ziet als een van oorsprong spiritueel wezen dat in de materie gevangen is geraakt. Te vergelijken in de christelijke cultuur met de vrijmetselarij en bij de joden met de kaballah. Voor de in 1207 geboren dichter Roemi of Mevlana was de val van Adam een keerpunt waar de mens zich van het goddelijke afkeerde. Uiteindelijk moet de mens proberen naar die oorspronkelijke toestand terug te keren. Mevlana geloofde in muziek en dans als weg om dichter bij God te komen. Deze manier om tot God te komen is bij de katholieken vrij snel afgeblokt. Waar dans is, daar is de satan, zei de kerkvader Chrysostomos en hierin leek hij op de orthodoxe moslims die ook weinig moesten hebben van de sema, de praktijk van de dansende derwisjen. Ook de mystiek werd bij de katholieken met argusogen bekeken. Zo werd in 1310 de henegouwse begijn Margareta Porete voor De spiegel der eenvoudige zielen op de brandstapel gezet voor ketterij. Nu moet gezegd dat Ataturk ook de derwisjen verbood; vandaar dat die mannen een beetje terugvallen op half toeristische activiteiten.

De soefi’s waren ook ‘de’ specialisten voor het werk onder de niet-gelovigen. Net zoals de Jezuieten bij ons. Getuige hiervan dit prachtige gedicht:

Kom,kom,
wie je ook bent
heiden ,vuuraanbidder,
zwerver, liefhebber,
minnaar van het heengaan,
Kom,
het maakt geen verschil
dit is geen karavaan van wanhoop,
Kom, ook al heb je je belofte
duizendmaal gebroken,
kom, kom,
kom opnieuw,
kom,

haven Antalya

De derwisjen worden ook voorgesteld als Peace en Love aanhangers. Dat moet natuurlijk gerelativeerd worden. Behalve de Getuigen van Jehova ken ik geen enkele secte die nooit het zwaard hanteerden tegenover andersdenkenden.  Het is geen toeval dat het janitsarenkorps, dat nu niet speciaal peace en love in zijn vaandel voerde, dezelfde vilten mutsen droeg als onze derwisjen…

aspendos

Voor de rest heeft Antalya mij verrast door de mogelijkheden voor intelligent toerisme. Ik zag het meer als een all-in bestemming waar de toerist zijn kotel niet buiten komt. Niet dus. Er is eerst en vooral de oude stad met zijn pittoresk haventje. Wij bezochten Aspendos met zijn amfiteater en zijn aquaduct.  Verder zijn er nog de Romeinse ruines van Perge en Side.

En tenslotte nog een bedenking bij de Turkse Lira die overal door de Euro wordt vervangen. Wij wisselden 50 Euro in de luchthaven en wij hebben moeite gehad om die uit te geven. Overal konden wij in Euro betalen. De Turkse munt heeft een sterke inflatie gekend en vertrekkende van het principe dat het slechte geld het goede verjaagt is er een sterke vraag naar Euros en dollars… Dit is misschien interessant voor de toerist maar dramatisch voor de Turkse economie.