de naam Hertogen en Maastricht: twee heren, twee statuten

kanunnik kapittel Sint Servaas

Ik ben (gelukkig) getrouwd met een Hertogen. ‘Hertogen’ heeft alles te maken met Maastricht dat, zoals wij weten, maar op een boogscheut van Riemst ligt, waar bonpa Hertogen geboren is. Maastricht had niet alleen twee heren: de hertog van Brabant en de prinsbischop van Luik. De burgers van Maastricht moesten ook kiezen voor het statuut van Luik of van Brabant. Op juridisch, familiaal en fiscaal gebied bestond er een ingewikkeld stelsel, waarbij de inwoners konden of moesten kiezen tussen de Luikse en de Brabantse regels. Ook de openbare ambten in de stad werden verdeeld tussen de beide groepen. En ze hadden ook hun eigen kerk:  de “Prinsen” hadden de Sint Servaaskerk die als rijksvrije kapittelkerk binnen de wallen der stad een politieke enclave vormde, onafhankelijk van de stedelijke magistraat, en die rechtstreeks onder het gezag stond van paus en keizer. En de Hertogen hadden de Onze-Lieve-Vrouweparochie. 

plundering Maastricht 1576

De naam Hertogen slaat dus op mensen die voor het Brabants statuut gekozen hebben.

Napoleon heeft deze middeleeuwse toestanden in de vuilnisbak van de geschiedenis gekiept. Maar misschien willen sommigen in die vuilniscontainer duiken om een oplossing uit te dokteren voor Brussel?  De Wever zou een sabbatjaar moeten nemen om al die finesses van de middeleeuwse toestanden te bestuderen. Misschien ligt daar een oplossing naar zijn tand voor Brussel.