In 1914 was
Victor Naessens commandant van het fort de Loncin dat het slachtoffer werd van
de dikke Bertha. Hij overleefde het en kon het zelfs navertellen (voor zijn
literaire productie, zie zijn gedicht als afsluiter): "Sous l'effet de ce volcan titanesque, ce qui restait du
massif bétonné fut disloqué et une grande partie de la garnison écrasée sous
les blocs de béton, asphyxiée ou brûlée vive".
Voor alle
duidelijkheid : ik weet niet als hij in het nederlands schreef of als
goede franskiljon zich bij voorkeur in het frans uitdrukte…
Naessens is geboren in Loppem als zoon van de boswachter van baron van Caloen. De Generaal Naessens de Loncinlaan in Sint-Michiels is daar een uitloper van. Na
zijn overlijden werd de weg naar zijn voormalige woning (in het huidige
Aandekooi) naar hem genoemd. Tot 1970 behoort de straat bij de gemeente Loppem.
Maar het is
vooral Egem dat hem in dit herdenkingsjaar in de bloemetjes heeft gezet. Wat
zijn banden waren met Egem heb ik niet uitgezocht.
De heemkundige kring van Egem organiseerde in 2014 een tentoonstelling over Kolonel Naessens. Bij de
opening schetste Paul Naessens (zijn grootvader was de broer van de militair) het
leven van de bekende Egemnaar. Deze afstammeling van de commandant van Loncin is een bijna Ruddervoordenaar. Paul
Naessens is gepensioneerd ingenieur van Clayson, en getrouwd met een dochter
van beenhouwer Baert. Hij was ook naar het schijnt op de crematie van Dirk Ramboer waarschijnlijk langs de heemkundige kring. Ik was daar ook. Mijn
boezemvriend Dirk Ramboer (het was mijn vrouw Paula die hem dood vond op zijn
appartement) was corresponderend lid van de heemkundige kring van zijn
geboortedorp.
Deze kleine
blog over Naessens is daarom opgedragen aan Dirk.
In Loncin echter
is een graf van hem leeg gebleven. Commandant Naessens had gevraagd langs zijn soldaten te liggen. Daarom had men in de
crypte die na de oorlog gebouwd was vijf graven vrijgelaten. Maar zijn familie
heeft zijn wens niet ingewilligd.
Maar dit
graf is toch gevuld geraakt. In 2003 heeft men een deel van het fort vrijgemaakt
(de Duitsers hadden de ingangen dichtgemetseld omdat er nog veel munitie lag). Men
heeft er de resten gevaonden van 17 tot 20 man waarvan men er drie kan
identificeren: De Bruyker, Desamore en Noé; een Waal, een Vlaming en een Brusselaar.
Mooier kan toch niet? Die liggen nu in het graf van Naessens.
Voor de
rest zal ik over Naessens zelf in Loncin niet veel vertellen. Zijn enige
verdienste is gedurende een paar dagen zware bombardementen te hebben
ondergaan in zijn fort. In tegenstelling met de overgrote meerderheid van zijn soldaten wist
hij dat zijn fort in ongewapend beton niet meer
opgewassen was tegen de nieuwe
munitie die op het einde van de 19de eeuw was ontwikkeld. Het is
weliswaar een schot van de dikke Bertha (420 mm) die de kruitkamer van het fort
heeft bereikt, maar meerdere forten hadden zich al overgeven na bombardementen
met 210mm.geschut.
 |
| ruines van Loncin |
De verdediging
van de Luikse forten is een mythe. België moest de indruk geven te vechten.
Foch dacht daar het zijne van, maar niemand van de gealieerden wilde die mythe ontrafelen
omdat de verdediging van de Belgische neutraliteit voor hen een mooi vijgeblad
was om hun werkelijke doelstelligen weg te moffelen. Lees hiervoor Jacques R.Pauwels, De Groote Klassenoorlog. 1914-1918, een standaardwerk over de Eerste
Wereldoorlog: “Aan de
Eerste Wereldoorlog lagen weinig nobele bedoelingen ten grondslag. Vergeet de
strijd voor vrijheid, vrede, democratie en recht. Op het vlak van kolonies was
Duitsland onderbedeeld. Binnen de Engelse elite was er een grote groep die
eigenlijk liever samenwerkte met Duitsland dan met Frankrijk. Om de Duitsers
tevreden te stellen waren die bereid om Duitsland Belgisch Congo te geven. Het
is absoluut normaal dat België betrokken raakte in die oorlog, want België was
ook een imperialistisch landje”.
 |
| kerkhof van Rhées (Herstal) |
Ik heb van
mijn kant een aantal blogs geschreven over de slag om de forten van Luik,
vertrekkende van de slag bij Rhées, zowat in mijn achtertuin. Die zullen
geinteresseerden wel moeten lezen in het Frans:
Bronnen
http://pics.cdn.librarything.com/picsizes/e6/4b/e64beb22a1dbc53593551395467434d414f4141.jpg
couverture livre Naessens
http://www.genealogieonline.nl/fr/genealogie-naessens/I19547.php
Kolonel Naessens en L.
Lombard : "Loncin" (Ned. uitgave).
- Colonel Naessens :
"Les derniers jours du fort de Loncin"
- Kolonel
Naessens : "De verdediging van het fort van Loncin"
http://www.pallas.be/pls/opac/opac.search?lan=F&seop=3&sele=3&sepa=1&doty=&sest=gabaroche&chna=&senu=1328435&rqdb=13&dbnu=13 La défense du Fort de Loncin : récit
dramatique / paroles de Isi Steinweg ; musique de Dalbret et Gaston
Gabaroche ; Édition J. Halleux, [s.d]. - 4 p. : couv. ill.; 265 mm - Dédicace
: "Hommage de respect et d'admiration au vaillant Colonel Victor Naessens,
commandant du Fort de Loncin en 1914" Peut se chanter sur l'air de
"Le petit sous-marins" IHOES EC1-1//D2/180 (BIB/Part./2190) (IHOES
ARC-IHO-VDS/PGM180)
Tot slot een gedicht van
Naessens
Colonel NAESSENS kon blijkbaar ook dichten
zonder zijn gat op te lichten. Hierbij een gedicht van hem dat in 2007 werd
voorgedragen in Kuurne. Naessens was voorzitter geweest van een Leiecomité. Hij
schreef het gedicht in het Vlaams, maar ik vond een franse versie en het leek
mij niet correct dit terug te vertalen.
Afin de ne jamais oublier
Nous sommes jeunes,
Ignorants du passé,
Ignorants de l’Histoire récente,
Ignorants de ce qui se produisit ici,
Sur les Bords de la Lys en mai 1940.
Nous sommes jeunes et regardons plein d’espoir vers l’avenir,
Un avenir plein d’espérances, plein de perspectives.
Nous rêvons,
Des rêves qui ne sont pas tourmentés par la peur de troubles,
Par la peur de la guerre.
Puisqu’il règne la paix,
Depuis si longtemps….
non ?!.
Nous entendons bien parfois l’une ou l’autre chose au sujet d’une
guerre,
Génocide,
Oppression et persécution,
Mais cela ne nous atteint pas réellement.
Puisqu’il règne la paix,
Nous sommes à peine conscients,
Que cette paix fut si chèrement conquise.
Grâce à leur conviction, à leur engagement….
Pour beaucoup au prix de leur vie…
Nous pouvons rêver.
Il convient que nous soyons reconnaissants de tout cela,
Que nous aussi continuions de commémorer.
Afin de ne jamais oublier !
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire