Het Catalaans nationalisme
Het Catalaans nationalisme is een product van de catalaanse burgerij, en Gaudi is een product van dat catalaans nationalisme. De rijke Barcelonezen werden “Indiërs” genoemd, omdat hun fortuin verdiend werd in Cuba en Puerto Rico. Die burgerij neemt niet alleen de corporatistische doctrine van de katholieke kerk over. Zij legt ook een zekere nostalgie aan de dag voor de slavernij. Vader Guell, Joan, was voorzitter van de Spaanse Overzeese Kring van Barcelona, die als doel had de slavernij te verdedigen tegen de abolitionisten. In 1868 begon met de tienjarige oorlog voor de onafhankelijkheid van Cuba een slechte tijd voor de “Indiërs”. In 1871 schrijft Joan Guell de brochure “rebellion cubana”, waarin hij verdedigt dat de slavernij de enige manier is om de vorming van een Cubaans gev
oel te vermijden.
In 1895-1898 leidt een nieuwe oorlog tot de Cubaanse onafhankelijkheid. Het is in die contekst dat de burgerij van Barcelona zich vastklampt aan een eng corporatisme, om dan toch de uitbuiting van hun eigen arbeiders veilig te stellen. Vergeefse moeite: in 1909 krijgen wij Tragische Week van Barcelona (‘Semana Trágica de Barcelona’) die begon als protest tegen het sturen van reservisten naar de oorlog met Marokko en die eindigde in oproer en een algemene staking; de massale algemene staking van 1917. De sociale opstandigheid werd bestreden met harde en soms illegale repressieve maatregelen: de “wet op ontsnappingen” werd gebruikt om activisten te vermoorden die door de politie of het leger waren aangehouden. Francisco Ferrer y Guardia was een bekend Spaans vrijdenker. Ons “maison médicale” van Geneeskunde voor het volk is in de Avenue Ferrer in Herstal. De wereld is toch klein, nietwaar… Die Ferrer richtte in 1901, in Barcelona, de `Escuela Moderna' op. Zijn school richtte zich op een geheel nieuwe wijze van onderwijs. In 1906 werd zijn school gesloten en moest Ferrer in ballingschap naar België vertrekken, nadat duidelijk werd dat Mateo Morral, een goede vriend en medewerker van Ferrer, een dodelijke bomaanslag had gepleegd op de Spaanse koning, Alfonso XIII. In 1909 keerde Ferrer terug naar Barcelona, waar hij tijdens de `Tragische week' opgepakt werd en ter dood veroordeeld.
In 1910 was het bezoek aan de kolonie Guell een van de hoogtepunten van de Spaanse Sociale Week, speciaal in Barcelona georganiseerd na die Tragische week.
Het is dus voor dat project dat Guell in 1898 aan Gaudi vraagt een nieuwe kerk te bouwen. Het plan lijkt verbazend op de maquette voor de Sagrada Familia. In 1915 is de crypte af, en wordt officiëel gewijd. Als je bij Gaudi op de voltooiing van het hele gebouw zoudt moeten wachten… In maart 1916, twee jaar voor de dood van Guell, wordt de bouw van de kerk definitief opgegeven.
Natuurlijk was Gaudi enkel de architect, en het politiek engagement van de Guells laat natuurlijk geen directe extrapolatie toe. Daarom hier en paar citaten die bewijzen dat onze “mislukte” architect toch niet zo ver van de ideeën van zijn broodheer stond: “ De sovjets zijn een noordelijk verschijnsel. Ze hebben het kapitaal willen collectiviseren – communisme- en hebben het zo zijn verantwoordelijkheid ontnomen. Maar het gebrek aan verantwoordelijkheid brengt de vernietiging van het kapitaal mee en geheime misbruiken”. En ook nog: “De democratie is de heerschappij van de onwetendheid en de domheid. Ze heeft gewild dat iedereen deelnam aan dezelfde miserie. Zo zijn de huizen van het oude Barcelona, met hun pergolas, hun grote patios et tuinen waarvan alle buren profiteerden, vervangen door de huizen van de Nieuwstraat waarvan de patios vuile holen zijn”. Dit gaat direct over democratie en architectuur. Alhoewel wij Gaudi, in zijn nostalgie naar die patios, geen ongelijk kunnen geven. Het is ongelooflijk hoe weinig groen er is in de Eixample, de uitbreidingen van het oude Barcelona, gebouwd rond 1900, ondanks het feit dat deze wijken in de green field zijn gebouwd, met straten die met de meetlat zijn uitgetekend…
De “Sagrada Familia”
Gaudí is niet begonnen met die kerk. Hij heeft ze trouwens ook niet afgewerkt, waardoor deze kerk ook nooit gewijd is; daarom spreekt men trouwens van de tempel. De streefdatum is nu 2026. Salvador Dali vond dat men de afwerking van de kathedraal moest overlaten aan de mannen van de tram « als boete ». Gaudi heeft namelijk zijn einde gevonden door onder een tram te lopen. De term “boete” is een toespeling op de volledige naam “ Temple Expiatori de la Sagrada Família”. De term “ boete” slaat op de sociale ontwikkeling. Net zoals in Parijs een taks werd geheven om Montmartre te bouwen, als boete voor de Commune van Parijs, hoopte de Catalaanse burgerij met dit project God eroe te bewegen de voor haar nefaste sociale ontwikkeling terug te draaien. De bouw, die enkel door giften zou betaald worden, zou een expliciet middel worden voor een sociale loutering. Als Gaudi verneemt dat er geld over was na de voltooiing van de gedachteniskerk van Montmartre, zegt hij: “bij mij zal dat nooit het geval zijn”.
Maar Gaudi gaat nog een stap verder. Op een bepaald moment is het geld op en Gaudi trekt zelf de straat op om geld op te halen. Hij vraagt steun aan iemand: “breng een offer”. De man antwoordt: “met plezier; het is absoluut geen offer”. Gaudi dringt dan aan om zijn gift te vergroten tot het voor hem iets kostte, “want liefdadigheid zonder offer is geen echte liefdadigheid maar dikwijls eenvoudigweg ijdelheid”. Voor Gaudi slaat de term “Expiatori” op een gods-en mensbeeld dat bij de flagellanten tot een hoogtepunt kwam maar dat eigenlijk zij
n wortels vindt in het katholieke geloof zelf. De albino die in de Da Vinci code zo nu en dan een martelband rond zijn dij knoopte is geen exclusiviteit van de opus dei. De dominicanes Soeur Sourire beschrijft hoe zij in haar kloostercel een zweepje had. Voor Gaudi waren dat lange vastenperiodes.
Gaudi neemt het project over van Francesc de Paula Villar, die al met de crypte begonnen is.
In 1899 begon Gaudi met de bouw van de torens van de Geboortegevel. In dat jaar ook werd Josep Morgades bischop van Barcelona. Morgades had snel door wat vlees hij in de kuip had met zijn architect en zette druk op Gaudi om een globaal project voor de Tempel te maken, wat tot op dat moment nog niet bestond. De dood van de bischop in 1901 bevrijdde Gaudi van deze belofte. Zo komt het dat het voorlopig einde van de bouw vandaag vastgesteld is voor 2026. En dan is dat nog omdat de architecten die het werk van Gaudi verder zetten massaal voor beton hebben gekozen. Het boeteproces is dus ver van gedaan. Zullen wij, voor wij het einde zien van de Sagrada Familia, de droom van Joan Guell in vervulling zien gaan, en de slavernij terug zien komen…
Het Catalaans nationalisme is een product van de catalaanse burgerij, en Gaudi is een product van dat catalaans nationalisme. De rijke Barcelonezen werden “Indiërs” genoemd, omdat hun fortuin verdiend werd in Cuba en Puerto Rico. Die burgerij neemt niet alleen de corporatistische doctrine van de katholieke kerk over. Zij legt ook een zekere nostalgie aan de dag voor de slavernij. Vader Guell, Joan, was voorzitter van de Spaanse Overzeese Kring van Barcelona, die als doel had de slavernij te verdedigen tegen de abolitionisten. In 1868 begon met de tienjarige oorlog voor de onafhankelijkheid van Cuba een slechte tijd voor de “Indiërs”. In 1871 schrijft Joan Guell de brochure “rebellion cubana”, waarin hij verdedigt dat de slavernij de enige manier is om de vorming van een Cubaans gev
oel te vermijden.In 1895-1898 leidt een nieuwe oorlog tot de Cubaanse onafhankelijkheid. Het is in die contekst dat de burgerij van Barcelona zich vastklampt aan een eng corporatisme, om dan toch de uitbuiting van hun eigen arbeiders veilig te stellen. Vergeefse moeite: in 1909 krijgen wij Tragische Week van Barcelona (‘Semana Trágica de Barcelona’) die begon als protest tegen het sturen van reservisten naar de oorlog met Marokko en die eindigde in oproer en een algemene staking; de massale algemene staking van 1917. De sociale opstandigheid werd bestreden met harde en soms illegale repressieve maatregelen: de “wet op ontsnappingen” werd gebruikt om activisten te vermoorden die door de politie of het leger waren aangehouden. Francisco Ferrer y Guardia was een bekend Spaans vrijdenker. Ons “maison médicale” van Geneeskunde voor het volk is in de Avenue Ferrer in Herstal. De wereld is toch klein, nietwaar… Die Ferrer richtte in 1901, in Barcelona, de `Escuela Moderna' op. Zijn school richtte zich op een geheel nieuwe wijze van onderwijs. In 1906 werd zijn school gesloten en moest Ferrer in ballingschap naar België vertrekken, nadat duidelijk werd dat Mateo Morral, een goede vriend en medewerker van Ferrer, een dodelijke bomaanslag had gepleegd op de Spaanse koning, Alfonso XIII. In 1909 keerde Ferrer terug naar Barcelona, waar hij tijdens de `Tragische week' opgepakt werd en ter dood veroordeeld.
In 1910 was het bezoek aan de kolonie Guell een van de hoogtepunten van de Spaanse Sociale Week, speciaal in Barcelona georganiseerd na die Tragische week.
Het is dus voor dat project dat Guell in 1898 aan Gaudi vraagt een nieuwe kerk te bouwen. Het plan lijkt verbazend op de maquette voor de Sagrada Familia. In 1915 is de crypte af, en wordt officiëel gewijd. Als je bij Gaudi op de voltooiing van het hele gebouw zoudt moeten wachten… In maart 1916, twee jaar voor de dood van Guell, wordt de bouw van de kerk definitief opgegeven.
Natuurlijk was Gaudi enkel de architect, en het politiek engagement van de Guells laat natuurlijk geen directe extrapolatie toe. Daarom hier en paar citaten die bewijzen dat onze “mislukte” architect toch niet zo ver van de ideeën van zijn broodheer stond: “ De sovjets zijn een noordelijk verschijnsel. Ze hebben het kapitaal willen collectiviseren – communisme- en hebben het zo zijn verantwoordelijkheid ontnomen. Maar het gebrek aan verantwoordelijkheid brengt de vernietiging van het kapitaal mee en geheime misbruiken”. En ook nog: “De democratie is de heerschappij van de onwetendheid en de domheid. Ze heeft gewild dat iedereen deelnam aan dezelfde miserie. Zo zijn de huizen van het oude Barcelona, met hun pergolas, hun grote patios et tuinen waarvan alle buren profiteerden, vervangen door de huizen van de Nieuwstraat waarvan de patios vuile holen zijn”. Dit gaat direct over democratie en architectuur. Alhoewel wij Gaudi, in zijn nostalgie naar die patios, geen ongelijk kunnen geven. Het is ongelooflijk hoe weinig groen er is in de Eixample, de uitbreidingen van het oude Barcelona, gebouwd rond 1900, ondanks het feit dat deze wijken in de green field zijn gebouwd, met straten die met de meetlat zijn uitgetekend…
De “Sagrada Familia”
Gaudí is niet begonnen met die kerk. Hij heeft ze trouwens ook niet afgewerkt, waardoor deze kerk ook nooit gewijd is; daarom spreekt men trouwens van de tempel. De streefdatum is nu 2026. Salvador Dali vond dat men de afwerking van de kathedraal moest overlaten aan de mannen van de tram « als boete ». Gaudi heeft namelijk zijn einde gevonden door onder een tram te lopen. De term “boete” is een toespeling op de volledige naam “ Temple Expiatori de la Sagrada Família”. De term “ boete” slaat op de sociale ontwikkeling. Net zoals in Parijs een taks werd geheven om Montmartre te bouwen, als boete voor de Commune van Parijs, hoopte de Catalaanse burgerij met dit project God eroe te bewegen de voor haar nefaste sociale ontwikkeling terug te draaien. De bouw, die enkel door giften zou betaald worden, zou een expliciet middel worden voor een sociale loutering. Als Gaudi verneemt dat er geld over was na de voltooiing van de gedachteniskerk van Montmartre, zegt hij: “bij mij zal dat nooit het geval zijn”.
Maar Gaudi gaat nog een stap verder. Op een bepaald moment is het geld op en Gaudi trekt zelf de straat op om geld op te halen. Hij vraagt steun aan iemand: “breng een offer”. De man antwoordt: “met plezier; het is absoluut geen offer”. Gaudi dringt dan aan om zijn gift te vergroten tot het voor hem iets kostte, “want liefdadigheid zonder offer is geen echte liefdadigheid maar dikwijls eenvoudigweg ijdelheid”. Voor Gaudi slaat de term “Expiatori” op een gods-en mensbeeld dat bij de flagellanten tot een hoogtepunt kwam maar dat eigenlijk zij
n wortels vindt in het katholieke geloof zelf. De albino die in de Da Vinci code zo nu en dan een martelband rond zijn dij knoopte is geen exclusiviteit van de opus dei. De dominicanes Soeur Sourire beschrijft hoe zij in haar kloostercel een zweepje had. Voor Gaudi waren dat lange vastenperiodes.Gaudi neemt het project over van Francesc de Paula Villar, die al met de crypte begonnen is.
In 1899 begon Gaudi met de bouw van de torens van de Geboortegevel. In dat jaar ook werd Josep Morgades bischop van Barcelona. Morgades had snel door wat vlees hij in de kuip had met zijn architect en zette druk op Gaudi om een globaal project voor de Tempel te maken, wat tot op dat moment nog niet bestond. De dood van de bischop in 1901 bevrijdde Gaudi van deze belofte. Zo komt het dat het voorlopig einde van de bouw vandaag vastgesteld is voor 2026. En dan is dat nog omdat de architecten die het werk van Gaudi verder zetten massaal voor beton hebben gekozen. Het boeteproces is dus ver van gedaan. Zullen wij, voor wij het einde zien van de Sagrada Familia, de droom van Joan Guell in vervulling zien gaan, en de slavernij terug zien komen…
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire